In de bossen van Overasselt kwamen begin vorige eeuw grote hoeveelheden Romeins bouwmateriaal tevoorschijn. Archeologen besloten het terrein te onderzoeken en legden in 1930 sporen van een Romeinse villa bloot. Zeventig jaar later vond men op 350 meter afstand een enorme grafheuvel of tumulus, waarschijnlijk de laatste rustplaats van de villa-eigenaar.
Eikenbos
De opgraving in 1930 werd uitgevoerd onder leiding van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. De archeologen hadden de grootste moeite om zich een weg te banen tussen de wortels van het eikenbos. En wat ze vonden, was lastig te duiden. Toch konden ze drie gebouwen onderscheiden. Het middelste daarvan was met een afmeting van 32 bij 10 meter het grootst. Dit luxe hoofdgebouw had een kelder en minstens twee ruimtes met vloerverwarming. Ten zuiden ervan stond een apart badgebouw.
Tumulus
De villa lag op een plateau dat uitkeek op een dal. Dat dal is nog altijd te zien. In het bos aan de overkant van het dal vond een archeoloog in 1998 brokken tufsteen. Aan de hand daarvan kon een van de heuvels in dat bos worden herkend als een tumulus (grafheuvel). De tumulus had een doorsnede van 15 meter. Dit soort Romeinse tumuli zijn relatief zeldzaam in Nederland. Het geeft aan dat de eigenaar van de villa een rijk heerschap was. Waarschijnlijk had hij banden met de dichtstbijzijnde grote plaats, Ulpia Noviomagus, oftewel Nijmegen.
Landbouwbedrijf
Het luxe hoofdgebouw en de tumulus maakten deel uit van een groot landbouwbedrijf, zoals we die wel vaker tegenkomen in het Rivierengebied. Zo’n 200 meter zuidelijk stond een bijbehorende boerderij. Maar verder weten we niet zoveel. De locatie is opvallend, want de villa lag in de Romeinse tijd relatief ver weg van hoofdwegen en rivieren. En de rivierduinen waren toen net zo onvruchtbaar als nu. Misschien lagen de akkers op de iets zuidelijk gelegen rivierklei, of had de villa-eigenaar een paardenfokkerij. Om dit te weten te komen, is meer onderzoek nodig. Villa en tumulus liggen overigens op privéterrein en zijn niet toegankelijk.
